यो साता चर्चामा:
- यो साता चर्चामा :
काठमाडौं । कोरोनाभाइरस संक्रमण महामारीले एक वर्ष पूरा गरिरहँदा खोपको विकास अन्तिम चरणमा पुगेका छन् । आउँदो डिसेम्बर मध्येबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित मुलुक अमेरिकाले आफ्ना नागरिकलाई कोरोनाविरुद्धको खोप लगाउने बताएको छ ।
अहिलेसम्म फाइजर र बायोटेकले निर्माण गरेको कोरोना भाइरसविरुद्धको खोप ९५ प्रतिशत, मोडर्नाको खोप ९४ दशमलव ५ प्रतिशत, रुसको स्पुतनिक फाइभ ९० प्रतिशत र अक्सफोर्डको एस्ट्राजेनेकाको ९० प्रतिशत प्रभावकारी रहेको दाबी गर्दै समाचार आइरहेका छन् ।
अन्तिम चरणमा पुगेका अन्य मुलुकका खोपहरु पनि बजारमा आउने तयारीमा रहेका छन् । तर, नेपालमा भने कोरोनाभाइरस विरुद्धको खोप कहिले आउँछ भन्नेमा सबैको चासो छ ।
कोरोनाविरुद्धको खोप प्रमाणित भएर विश्व बजारमा आउनेबित्तिकै नेपालमा ल्याउने तयारी भइरहेको स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री भानुभक्त ढकालले जानकारी दिए । विश्व प्रतिजैविक सचेतना सप्ताहका अवसरमा मंगलबार आयोजित कार्यक्रममा मन्त्री ढकालले भने, ‘अरु मुलुकका नागरिकले प्रयोग गर्दा नेपाली जनताले पनि प्रयोग गर्ने व्यवस्थाका लागि सबैतर्फबाट पहल गरिरहेका छौँ ।’
विश्वले एकसाथ कोरोना भाइरसविरुद्धका धेरै खोप पाउँदै
मन्त्री ढकालकाअनुसार विश्वबजारमा कोरोनाविरुद्धको खोप आएसँगै नेपालमा पनि प्रयोगमा ल्याइनेछ । यसका लागि सरकारले सिरम इन्स्टिच्युट अफ इन्डिया (एसआईआई) का प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) अदार पुनावालासँग छलफल गर्ने तयारी गरेको छ ।
केही दिन अघि सञ्चार माध्यमलाई अन्तर्वार्ता दिँदै पुनावालाले कोरोना खोपका लागि नेपाल र बंगलादेशलाई उच्च प्राथमिकतामा राखेको बताएपछि नेपाल सरकारले सम्पर्क गरेर भ्याक्सिन ल्याउने तयारीलाई बढवा दिएको हो । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ) द्वारा मान्यता प्राप्त सस्तो खोप १ सय ७० मुलुकमा आपूर्ति गर्ने एसआईआई खोप बनाउने विश्वकै सबैभन्दा ठूलो कम्पनी हो ।
अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय र एस्ट्राजेनेकाले विकास गरेको खोप उत्पादन गर्ने सम्झौता गरेर एसआईआईले ‘कोभिसिल्ड’ नामले खोप निर्माण गरिरहेको छ ।
इन्डियन काउन्सिल अफ मेडिकल रिसर्च (आईसीएमआर)को निगरानीमा भइरहेको सो खोपको परीक्षण सफल हुनसाथ नेपाल ल्याउने सरकारको तयारी छ । ‘२ देखि ८ डिग्री सेल्सियस तापक्रममा राख्न सकिने सो खोप ल्याउन पनि सहज हुने नेपाल सरकारको बुझाइ छ ।
९० प्रतिशत प्रभावकारी देखिएको कोभिसिल्डको १० करोड मात्रा (डोज) आउँदो जनवरीबाट उपलब्ध हुने र फेब्रुअरी अन्तसम्म सयौं मिलियन तयार हुने एसआईआईले जनाएको छ । जसको एक डोजको मूल्य १६ सय नेपाली रुपैयाँ पर्ने पनि बताइएको छ । यो खोप दुई डोज लगाउनुपर्छ ।
काठमाडौं । पछिल्लो समय बच्चा नभएको समस्या लिएर अस्पताल धाउने दम्पत्तिहरुको संख्या बढ्न थालेको छ । बाँझोपन महिलामा मात्रै हुने भन्ने धारण गलत रहेको चिकित्सकहरु बताउँछन् । बाँझोपन समस्या महिला र पुरुष दुवैमा देखिन सक्छ ।
विभिन्न कारणमध्ये जीवनशैलीले पनि बाँझोपनको समस्या निम्ताउने गरेको छ । अत्याधिक मात्रामा धूमपान र मदिरा सेवन, जंक फुडजस्ता कुरा खाँदा पनि बाँझोपनको समस्या बढाउने चिकित्सकहरु बताउँछन् ।
के हो बाँझोपन ?
विवाह गरेको पहिलो वर्ष परिवार नियोजनको अस्थायी साधन प्रयोग नगरी यौन सम्पर्क गर्दा पनि बच्चा नभएको अवस्थालाई बाँझोपन भनिन्छ । विवाह भएको पहिलो वर्ष परिवार नियोजनको अस्थायी साधन प्रयोग नगरी यौन सम्पर्क गर्दा ८५ दम्पत्तिको बच्चा हुने चिकित्सकहरु बताउँछन् ।
बाँझोपन हुन नदिन ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू
गर्भ नरहँदा दम्पत्तिहरुमा तनाव सृजना हुने गर्छ । सन्तान प्राप्तिका लागि दम्पत्तिहरु विभिन्न उपाय खोजिरहेका छन् । बाँझोपनबाट जोगिन सुरुमा मानसिकतामै परिवर्तन ल्याउन जरुरी रहेन चिकित्सकहरुले बताउने गर्छन् । विभिन्न अध्ययनकाअनुसार धेरै गर्भपतन, गर्भनिरोधक चक्कीको जथाभावी प्रयोग, बढ्दो प्रदूषण, असन्तुलित खानपान, अनिन्द्राजस्ता कुराले पनि बाँझोपनको समस्या निम्तायने भएकाले यसतर्फ सचेत रहनु आवश्यक छ ।
२५ देखि ३० वर्षको उमेरमा विवाह गर्नु सन्तान प्राप्तिका लागि उपयुक्त उमेर मानिन्छ । यही उमेरमा विवाह गर्ने, जंकफुड नखाने, प्रदूषणबाट बच्ने, स्वस्थ जीवनशैली जिउने, तनावमुक्त हुने, अस्वभाविक मटोपन हुनबाट जोगिन, यौनरोग लाग्न नदिने, मद्यपान तथा धूमपान नगर्ने, पोषिलो र स्वास्थ्यवद्र्धक खानेकुरा खाने । साथै हरियो सागसब्जी र फलफूल, दही दूधमा खाने बानी गर्नुपर्छ ।
उपचार
बाँझोपनको समस्या भएका दम्पत्तिले पनि सन्तान प्राप्त गर्न सक्छन् । तर, यसका लागि स्वास्थ्य परीक्षणपछि सोहीअनुसार उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ । बाँझोपनको समस्या भएकी महिलाको सबैभन्दा पहिला महिनावारी भएको दास्रो वा तेस्रो दिनमा हार्मोनको जाँच, भित्री अल्ट्रासाउन्डद्वारा अण्डाको जाँच, पाठेघरको झिल्लीमा क्षयरोग भएको हो या होइन परीक्षण, दुरबिन प्रविधिद्वारा पाठेघरको भित्री भाग तथा नलीको जाँच, रगतको सामान्य जाँच र यौन सम्पर्कपछि शुक्रकीटको परीक्षण गर्नुपर्ने हुन्छ ।
बाँझोपन के हो र किन हुन्छ ? महिला र पुरुष दुवैमा समस्या
यस्तै पुरुषको वीर्यको विशेष परीक्षण, आवश्यकताअनुसार टेस्टिकुलर बायोप्सी गर्ने, हार्मोनको परीक्षण र रगतको सामान्य परीक्षण गर्नुपर्ने हुन्छ ।
यसपछि निःसन्तान दम्पतिलाई चिकित्सकले परामर्श गर्नुपर्ने हुन्छ । महिलामा अन्डाको मात्रा बढाउन र ओभुलेसन गराउन गोनाडोत्रोफिन औषधि प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ । पुरुषका लागि भने शुक्रकिटको मात्रा बढाउन मद्दत गर्ने ऐन्टी अक्सिडेन्ट, भिटामिनसहितका औषधि सेवन गर्नु पर्छ ।
साथै आइयुआई र आइभिएफ प्रविधिबाट पनि सन्तान प्राप्त गर्न सकिन्छ । आइयुआई विधिमा पुरुषको विर्यलाई चालेर महिलाको पाठेघरमा सिधै राख्ने गरिन्छ । यस विधिबाट सन्तान प्राप्त गर्न करिब २० प्रतिशतमात्रै सफल हुने चिकित्सक बताउँछन् । यो विधि चारदेखि ६ पटकसम्म गर्न सकिन्छ।
आइभिएफ प्रविधिमा भने महिलाको डिम्बासयबाट डिम्बलाई अलग गरी शरीर बाहिर ल्याबमा पुरुषको शुक्रकिटसँग निषेचित (फर्टिलाइज) गरेर तयार भएकोे भ्रुणलाई महिलाको पाठेघरमा प्रत्यारोपित गरि गर्भधारण गराएर बच्चा जन्माउने गरिन्छ । यो करिब ४०–५० प्रतिशत व्यक्तिमा सफल हुने मानिन्छ ।
काठमाडौँ। सरकारले पछिल्लो २४ घण्टामा मुलुकभर थप ३१८ जनामा कोरोनाभाइरस संक्रमण पुष्टि भएको जानकारी दिएको छ । बुधबार स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयकाअनुसार पछिल्लो २४ घण्टामा थपिएका ३१८ सहित कूल संक्रमितको संख्या २ लाख ६८ हजार ३ सय १० पुगेको छ ।
साथै पछिल्लो २४ घण्टामा ३८३ जना कोरोनाभाइरस संक्रमणमुक्त भएसँगै निको हुनेको कूल संख्या २ लाख ६२ हजार ६ सय ४२ पुगेको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।
भारतले १० लाख डोज कोरोनाविरुद्धकाे खोप नेपाललाई उपलब्ध गराउने
मन्त्रालयकाअनुसार हाल नेपालमा सक्रिय संक्रमितको संख्या ३ हजार ६ सय ९३ रहेको छ । यसैगरी पछिल्लो २४ घण्टामा ६ जना कोरोनाभाइरस संक्रमितले ज्यान गुमाएका छन् । योसँगै कोरोनाभाइरस संक्रमणबाट ज्यान गुमाउनेको संख्या १,९७५ पुगेको स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ ।
काठमाडौं । पछिल्लो समय बच्चा नभएको समस्या लिएर अस्पताल धाउने दम्पत्तिहरुको संख्या बढ्न थालेको छ । बाँझोपन महिलामा मात्रै हुने भन्ने धारण गलत रहेको चिकित्सकहरु बताउँछन् । बाँझोपन समस्या महिला र पुरुष दुवैमा देखिन सक्छ ।
विभिन्न कारणमध्ये जीवनशैलीले पनि बाँझोपनको समस्या निम्ताउने गरेको छ । अत्याधिक मात्रामा धूमपान र मदिरा सेवन, जंक फुडजस्ता कुरा खाँदा पनि बाँझोपनको समस्या बढाउने चिकित्सकहरु बताउँछन् ।
के हो बाँझोपन ?
विवाह गरेको पहिलो वर्ष परिवार नियोजनको अस्थायी साधन प्रयोग नगरी यौन सम्पर्क गर्दा पनि बच्चा नभएको अवस्थालाई बाँझोपन भनिन्छ । विवाह भएको पहिलो वर्ष परिवार नियोजनको अस्थायी साधन प्रयोग नगरी यौन सम्पर्क गर्दा ८५ दम्पत्तिको बच्चा हुने चिकित्सकहरु बताउँछन् ।
महिला र पुरुष दुवैमा समस्या
बाँझोपन महिलामात्रै हुने भन्ने गलत धारणा सामाजमा रहेको पाइन्छ । तर, पुरुषमा पनि बाँझोपनको समस्या हुनेगर्छ । तर, बाँझोपनका प्रकार महिला र पुरुषमा भने फरक फरक हुन्छन्।
महिलामा मानसिक तनावका कारण आन्तरिक हार्मोनमा गडबडी, अण्डबाहिनी नली बन्द हुनु, डिम्बाशयमा पनि गडबडी, पाठेघरको झिल्ली पातलिनु, गर्भाशयको मुख ज्यादै सानो हुने जस्ता कारणले बाँझोपनको समस्या महिलामा देखिन्छ ।
महिलामा मात्रै होइन पुरुषमा पनि बाँझोपन बढ्यो, यसको कारण र उपचार
यस्तै अत्यधिक मात्रामा धूमपान र मद्यपान सेवन, स्वस्थ तथा गुणस्तरीय शुक्रकीट नहुनु, शुक्राणुको संख्या कम हुनु जस्ता कारणले पुरुषमा बाँझोपन देखिने गरेको छ ।
किन हुन्छ बाँझोपन ?
विभिन्न कारणले बाँझोपनको समस्या देखिन्छ । खानपान, जीवनशैली तथा शारीरिक अवस्थाका कारण पनि बाँझोपनको समस्या देखिने गर्छ ।
महिलाको महिनावारी गडबड हुने समस्या पनि बाँझोपन हुनेको कारण मध्ये एक हो । नियमित महिनावारी नहुँदा डिम्ब निष्काशनमा गडबडी हुने गर्छ ।
जन्मजात महिलाको पाठेघरको विकास नहुनु र पाठेघरको संक्रमण पनि एक कारण हो । यौन सम्पर्कबाट सर्ने रोग, क्ल्यामाइदिया, गोनोरहिया जस्ता संक्रमणले गर्दा पाठेघर, डिम्बवाहिनी नलीका इन्फेकसनले डिम्बवाहिनी नली बन्द हुन जान्छ।
जस कारण गर्भ रहने सम्भावनालाई कम गर्छ । पाठेघरको ट्युमर्सले पनि बच्चा बस्न दिँदैन । पहिलो शिशु नजन्माई गर्भपतन गराउनु पनि कारण हो ।
यस्तै पुरुषको वीर्यमा हुने शुक्रकिटको मात्रा कम हुनु, शुक्रकिट स्वस्थ नहुनु वा शुक्रकिट नै नहुनुु, विर्यनलीमा सिस्ट र ट्युमर भएमा पनि गर्भ रहँदैन ।
