काठमाडौँ - लोककथाको सुरुवातदेखि, ब्वाँसाहरूलाई क्रूर र विरोधी खलनायकको रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। द ब्वाई हु क्राइड वुल्फु देखिुलिटिल रेड राइडिङ हूड र द थ्री लिटिल पिग्स लगायतका लोककथाहरूमा ब्वाँसाहरूलाई राक्षसी पात्रहरू बनाइएको छ।
१५० वर्ष पहिले, ब्वाँसाहरू उत्तरी अमेरिकामा प्रशस्त मात्रामा भेटिए। जब मानिसहरू अमेरिकामा बस्न आए, तिनीहरूले ब्वाँसाहरू मानव, घरपालुवा पशुपन्छीको लागि खतरा भएको ठाने । १९२६ मा येलोस्टोन राष्ट्रिय निकुञ्जमा ब्वाँसोहरू विरुद्ध एक आक्रामक अभियान सुरु गरिएको थियो । त्यहाँ अन्तिम खैरो ब्बाँसो नमारिएसम्म यो अभियान सञ्चालन भएको थियो ।
ब्वाँसाहरूको बारेमा यो धारणा सत्यबाट टाढा हुन सक्दैन। ब्वाँसाहरू मानवप्रति विरलै आक्रामक हुन्छन् । अमेरिकामा ब्वाँसाहरूले मानिसलाई मारेको कुनै रेकर्ड छैनन्। एक अध्ययन अनुसार जीव वैज्ञानिकहरु ब्वाँसोको ओडारहरूमा पहुँच गर्न सक्षम भएका छन् । जब उनीहरु ती ओडारमा प्रवेश गरे ,वयस्क ब्वाँसाहरूले त्यो क्षेत्र छोडेका छन् र जब उनीहरु त्यहाँबाट निस्के, ब्वाँसाहरू फेरी फर्किएका छन् ।
मोन्टाना राज्यमा सन् २००९-२०१० को अवधिका लागि सङ्कलन गरिएको सरकारी तथ्याङ्कले ब्वाँसा र अन्य जंगली मांसाहारी जनावरहरू (भालु, कोयोट र पहाडी सिंहलगायत) का कारण पशुधनको क्षति ०.२३ प्रतिशत (एक चौथाई प्रतिशतभन्दा कम) भएको फेला पारेको छ। ।
ब्वाँसाहरूको अत्याधिक शिकारले ब्वाँसाहरू फस्टाउने क्षेत्रहरूको प्राकृतिक पर्यावरणीय चक्रलाई बाधा पुगेको छ । अन्य प्रजातिहरूको लागि हानिकारक प्रभावहरू सिर्जना भएको छ। केही क्षेत्रहरूमा ब्वाँसोहरूको जनसंख्या उन्मूलन भएपछि, तिनीहरूको शिकार हुने जनावरहरू, जस्तै एल्क, द्रुत रूपमा बढ्यो।
एल्कको बढ्दो जनसङ्ख्यालाई कायम राख्नको लागि अधिक र अधिक खाना आवश्यक थियो, एल्कले आफ्नो प्यालेट विस्तार गर्न र बिभरहरूलाई उनीहरूको आहारमा बाँधहरू बनाउन आवश्यक पर्ने विशेष प्रकारको काठ थप्न नेतृत्व गर्यो। कुनै बाँध काठ उपलब्ध नभएको, विशेष गरी जाडोमा, बीभरले दुःख पाएका छन् ।
यलोस्टोनमा अन्तिम ब्वाँसोको शिकार भएको ४८ वर्ष पछि खैरो ब्वाँसो पुन जीवित भएको छ । अमेरिकाको सहयोगमा माछा र वन्यजन्तु सेवा, यूएस पार्क सेवा, वातावरणीय संस्थाहरू, चिडियाखानाहरू, र निजी नागरिकहरू, अमेरिका भरका ब्वाँसोहरूको जनसंख्या आफ्नो सामान्य स्तरमा फर्कन थालेका छन्। यो प्रक्रियाले अमेरिकाका धेरै राष्ट्रिय निकुञ्जहरूमा लागू गरिएको छ, खैरो र रातो ब्वाँसाहरूलाई उनीहरूको प्राकृतिक बासस्थानमा फर्कन अनुमति दिएको छ ।
ब्वाँसाहरूले तिनीहरूको इकोसिस्टम भित्र महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्, जब उनीहरु लोभ भए, त्यहाँको सन्तुलन बिग्रिएको छ। ब्वाँसाहरूको पुनस्थापनाले इकोसिस्टममा सकारात्मक परिवर्तनहरू देखेको छ। बीभर बाँधहरू गुणा भएका छन्, वनस्पति बढ्दै छ र ब्वाँसाहरूले आफ्नो खानाबाट बचेको भाग छोड्छन् जसले पार्कमा साना जनावरहरूलाई खुवाउँछन्।
अर्को पटक तपाईंले काल्पनिक कथामा खलनायक ब्वाँसोको बारेमा सुन्नुहुन्छ, ब्वाँसोको बारेमा केही सोच्नुहोस्। पर्यावरणीय चक्र मजुबुत गर्न तिनीहरू कडा मेहनत गरिरहेका छन्।
