काठमाडौँ– सन् २०१९ को अन्त्यतिर चीनको वुहान सहरबाट सुरु भएको कोरोना भाइरसले विश्वभर नै आतंक मच्चायो । लाखौँ मानिसको ज्यान लियो भने पूरै विश्वको अर्थतन्त्र तहसनहस बनायो ।
अर्थसँग जानकार व्यक्तिहरूको दाबी मान्ने हो भने कोरोनाले गरेको आर्थिक क्षति विश्वयुद्धबाट हुनेभन्दा बढी हो । नेपालसहित सारा मुलुकले लकडाउनका नाममा घरभित्रै नजरबन्द भएर बस्नुपर्यो ।
कोभिड–१९ नाम दिइएको भाइरस आतंक केही कम भएर जनजीवन सामान्य बन्दै गरेको अवस्थामा फेरि दोस्रो लहरले जनजीवन ध्वस्त बनायो । दोस्रो, तेस्रो हुँदै जन र धनको अधिक क्षति गरेको कोरोना सामान्य बन्दै जाँदा पछिल्लो समय जनताले केही राहत पाएको महसुस गरेका थिए ।
तर फेरि यसको त्रास विश्वका धेरै देशमा फैलिएको छ । गत सातादेखि चीनमा कोरोना भाइरसको संक्रमण तीव्र गतिमा फैलिएसँगै भारतले विदेशी यात्रुको आगमनमा कडाइ गर्ने थालेको छ ।
१ महिनायता जापान, दक्षिण कोरिया र चीनमा कोरोना भाइरस तीव्र गतिमा फैलिएको छ । यी देशमा फैलिएको कोरोनाको संक्रमण एसियाका अन्य देशमा समेत देखिन थालेको छ । छिमेकी देश भारतमा कोरोना बढ्न थालेपछि नेपालमा पनि यसको असर पर्ने देखिन्छ ।
कोरोना भाइरस फैलिएसँगै छिमेकी मुलुक भारतले २१ डिसेम्बर २०२२ अर्थात् बुधबारदेखि अन्य देशबाट भारत भित्रिने नागरिकको विमानस्थलमै कोरोना परीक्षण सुरु गरेको छ ।
आत्तिनु पर्दैन : विज्ञ
आममानिसमा कोरोना संक्रमण फैलिँदै जाँदा पुनः लकडाउनको सामना गर्नुपर्ने हो कि भन्ने त्रास बढेको छ । तर यसबाट खासै डराउनुनपर्ने विज्ञहरू बताउँछन् ।
शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुका डा. शेरबहादुर पुनका अनुसार हाल देखिएको बिएफ७ नामक नयाँ भेरियन्ट कति घातक छ भनेर हालसम्म पुष्टि भइसकेको छैन । त्यस्तै नेपाल सरकारको अधिकारिक तथ्यांकअनुसार हालसम्म नेपालमा कुनै पनि संक्रमण पुष्टि नभएकाले यसबारे त्यस्तो धेरै आतंकित हुनुपर्ने अवस्था नरहेको उनको भनाइ छ ।
तर यसो भन्दैमा कोरोनालाई हल्का रूपमा नलिन पनि उनको आग्रह छ । साथै छिमेकी मुलुक भारत लगायत अन्य देशमा यसको संक्रमण बढ्न थालेपछि नेपालमा पनि यसको प्रभाव पर्ने भएकाले सम्बन्धित निकायले सुरक्षाको व्यवस्थापनमा कडाइ गरिनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
‘जनताको भूमिका महत्वपूर्ण’
कोरोना महामारी फैलिनुअघि सरकारले नियन्त्रणका लागि पूर्वतयारी गर्नुपर्ने केएमसी कलेजमा कानुनशास्त्र अध्ययनरत शुभम सिंह बताउँछन् । समस्या सिर्जना हुनुअघि सरकारले नियन्त्रणका लागि सरकारी संयन्त्र प्रयोग गर्नुपर्ने सर्वोच्च अदालतअगाडि भेटिएका सिंहले बताए । उनी भन्छन्, ‘कोरोनालाई लिएर सरकार समयमै सचेत नभए पुनः देशले ठुलो क्षति भोग्न सक्छ ।’
त्यस्तै काठमाडौँको बानेश्वर बस्ने अञ्जना थापा भने कोरोना नियन्त्रणका लागि सरकार र सर्वसाधारण दुवैको महत्वपूर्ण भूमिका रहने बताउँछिन् । कोरोनाको संक्रमणबाट जोगिन डाक्टर र डब्लूएचओले सार्वजनिक गरेका नियम र मापदण्ड पालना गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।
उनी भन्छिन्, ‘सरकार र सर्वसाधारण दुवैको महत्वपूर्ण भूमिका रहने भएकाले दुवैको साथ र पहल आवश्यक पर्छ ।’
त्यस्तै बालाजु घर भएका डिल्ली आचार्य पछिल्लो समय कोरोनाको नयाँ भेरियन्ट देखापर्नु स्वाभाविक भएको बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘जाडोको समयमा विभिन्न प्रकारका रोग देखा पर्न सक्छन् । त्यसमध्ये कोरोना पनि हो ।’
तर कोरोनाले विश्वव्यापी रूपमा चर्चा पाएको हुनाले यसबाट पनि सचेत रहनुपर्ने उनको भनाइ छ । त्यस्तै आफू कोरोनाबाट जोगिन स्वास्थ्य मापदण्डहरू अपनाउने गरेको र अरूले पनि मास्क लगाएर सरकारलाई सहयोग गर्नुपर्ने उनले बताइन् ।
नियन्त्रण र रोकथाममा सक्रिय सरकार
नेपालले सरकारले पनि कोभिड– १९ को पहिचान, रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचार व्यवस्थापनका लागि सीमा नाका तथा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरूबाट नेपाल भित्रिने यात्रुको ज्वरो नाप्ने, शंकास्पद व्यक्तिहरूको एन्टिजेन टेस्ट र जिन सिक्वेन्सिङ गर्ने कार्यमा जोड दिएको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले जनाएको छ ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार नेपालमा खोप अभियान सुरु भएदेखि हालसम्म कुल ५ करोड ३५ लाखभन्दा बढी मात्रा खोप लगाइएको छ । जसमा २ करोड ३२ लाखभन्दा बढीले एक मात्रा खोप लगाएका छन् भने २ करोड २३ लाख २४ हजारभन्दा बढीले पूर्ण मात्रा लगाएका छन् ।
