काठमाडौँ । आज माघ महिनाको पहिलो दिन अर्थात माघे संक्रान्ति । यसलाई तिलुवा संक्रान्ति, मकर संक्रान्ति र माघीकारूपमा पनि मनाउने चलन छ । नेपाली समाजमा यो चाडको आफ्नै महत्व छ ।
कैलाली टिकापुरकी इन्दु चौधरीलाई माघे संक्रान्ति विशेष लाग्छ । उनका लागि माघे संक्रान्ति मनाउनुको विशेष अर्थसमेत छ । ‘हाम्रो समुदायमा माघे संक्रान्तिसँगै नयाँ बर्ष पनि सुरु हुने र त्यसअवसरमा कता जाने ? के गर्ने लगायतका विषयमा छलफल गर्छौं’, चौधरीले भनिन् ।
नेपालमा सबैजसो समुदायमा माघे संक्रान्तिलाई आ–आफ्नो परम्परा, भिन्नभिन्न विशेषता र परिवेशमा मनाउने गरिएको पाइन्छ ।
माघे संक्रान्तिले फरक प्रकृतिका खानपान र जीवनशैलीको पनि प्रवद्र्धनमा सघाउ पु¥याउने गरेको छ । माघे संक्रान्तिका दिन खाइने कन्दमुल, चाकु, तीलको लड्डु, खिचडी जस्ता परिकार जाडोयाममा उपयोगी हुने विष्णु मगर बताउँछिन् ।
यस्ता खानेकुरा माघे संक्रान्तिका बेला मात्रै नभको बेला जाडो यामभर खानुपर्ने उनको भनाई छ ।
उनलाई माघे संक्रान्तिको मनपर्ने अर्को विशेषता चाहिँ एउटा घरमा पाकेको खानेकुरा छिमेकमा बाँडीचुडी खानु पनि हो । खासगरी गाँउघरतिर विभिन्न परिकार पकाएर छिमेकमा पु¥याउने चलन छ । मगर भन्छिन्, ‘अरुबेला कसको भान्साम के पाक्छ भन्ने थाहा हुन्न । माघे संक्रान्तिमा एकआपसमा बाँडिचुँडी खाने कुराले सामाजिक सद्भाव कायम राख्न मद्दत गर्छ । समाजलाई एकाकार गराउने वा जोड्ने मेलो पनि हो ।’
माघे संक्रान्तिमा खान पाइने खानपानले पनि रोमाञ्चित बनाउँछ इन्दु चौधरीलाई । माघे संक्रान्तिका दिन तरुल, घिउ, चाकु, तिलको लड्डु, खिचडीलगायतको परिकार खान पाइने हुनाले यो चाड विशेष लाग्ने चौधरी बताउँछिन् । थारु समुदायमा माघे संक्रान्तिको विशेष परिकारकोरुपमा घुँगी पनि तयार हुन्छ ।
तरुल वा कन्दमुल यो सिजनको मौसमी खानेकुरा हुन् । प्राकृतिकरुपमा उत्पादन भएको र मौसमी खानेकुरा स्वास्थ्यका लागि उपयोगी मानिन्छ ।
माघीको अवसरमार खाइने घिउ, चाकु, तिलको लड्डुले शरीरलाई न्यानो राख्न सहयोग गर्ने चौधरी बताउँछिन् ।
