काठमाडौँ– गृहमन्त्री रवि लामिछानेको अवैधानिक क्रसर उद्योग बन्द गराउने निर्णयले अधिकांश विकास आयोजनाको काम प्रभावित भएका छन् । सञ्चालित क्रसर उद्योग बन्द हुँदा सडक निर्माणका लागि चाहिने ढुंगा, गिट्टी, बालुवाजन्य वस्तुको आपूर्ति नहुँदा सडकदेखि सुरुङमार्गसम्मको काम बन्द हुन पुगेको हो ।

क्रसर उद्योग बन्द हुँदाको ज्वलतन्त्र उदाहरण बहुप्रतिक्षित नागढुंगा सुरुङमार्ग परियोजना हो । क्रसर उद्योग बन्द हुँदा उक्त परियोजनाको मुख्य सुरुङ खन्ने काम सोमबार(आज) देखि पूर्ण रुपमा बन्द भएको छ ।

क्रसर उद्योग बन्द हुँदा सोमबारदेखि नागढुंगा सुरुङमार्गको मुख्य टनेल खन्ने काम सोमबारदेखि पूर्ण रुपमा रोकिएको सडक विभागका महानिर्देशक अर्जुनजंग थापाले जानकारी दिए ।

‘क्रसर उद्योग बन्दले सडकका अन्य परियोजनामा पनि असर पर्ने हो कि भन्ने डर लागिरहेको छ । आज (सोमबार) देखि नागढुंगा सुरुङमार्ग आयोजनाको मुख्य टनेल खन्ने काम त बन्द भइहाल्यो,’ परियोजनाले खरिद गर्दै आएको क्रसर उद्योग बन्द भएका कारण काम रोकिएको हो,’ महानिर्देशक थापाले क्यानडा नेपालसँग भने । 

अबैध क्रसर उद्योगले बैधानिक क्रसर उद्योगलाई धम्की दिएर बन्द गर्न वाध्य पारेपछि सो क्रसरबाट बालुवा लगायत निर्माण सामग्री ढुवानी रोकिएको हो । सोही कारण सुरुङमार्ग निर्माण रोकिएको छ । 

नागढुंगा सुरुङमार्गमा ढुंगा विस्फोट गरेर गिट्टी बनाउने काम हुँदै आएको छ । तर, बालुवा भने क्रसर उद्योगबाट नै किन्दै आएको थियो । 

‘टनेलको ढुंगा विस्फोट गरेर आउँछ, आफैंले गिट्टी बनाइरहेको थियो । गिट्टीको समस्या होइन,  उसलाई बालुवाको समस्या भयो । बालुवा ढुवानी बैध क्रसर उद्योगबाट किनिरहेको थियो । सिडीओले पनि बालुवा ल्याउन ‘पास’ र सुरक्षा दिँदै आएकोमा अन्य प्रतिष्पर्धी क्रसर उद्योगवालाले थर्काएपछि उक्त क्रसर उद्योगले पनि ढुवानी बन्द गर्यो,’ उनले भने ।

अहिले सुरुङ निर्माणको मुख्य काम नै ठप्प हुन पुगेको उनको भनाई छ । ‘सुरुङमार्गबाट ढुंगा, गिट्टी निकाल्ने काम चलिरहे पनि सुरुङमार्गमा ‘सब–कंक्रिट’ गर्ने काम बन्द भएको हो । जुन, सुरुङ निर्माणको मुख्य काम पूर्ण बन्द भयो,’ महानिर्देशक थापाले भने ।

क्रसर उद्योग बन्द हुँदा यता सडक निर्माण र विस्तारका काम पनि प्रभावित हुन पुगेको थापाले जानकारी दिए । उनका अनुसार, अहिले नागढुंगा देखि मुग्लिन सम्मको सडक स्तरोन्नती र पिँचको काम पनि प्रभावित हुने देखिएको छ ।

तीन प्याकेजमा सडक विस्तारको काम अघि बढे पनि नागढुंगा देखि नौबिसे र नौबिसेदेखि मलेखु खण्डको काम पनि बन्द भएको छ । त्यस्तै, बालाजु–त्रिशुली सडक विस्तार आयोजनाको काम पनि बन्द भएको उनले बताए ।

‘उपत्यकाभित्रका सबैजसो सडक परियोजना बन्द भइसके, त्यो बाहेक उपत्यका बाहिरका सडक आयोजना पनि प्रत्यक्ष रुपमा काम अघि बढ्न नसक्ने देखिएको छ,’ थापाले भने ।

यस्तै, नारायणगढ–बुटवल सडक विस्तारको काम पनि रोकिने अवस्थामा पुगेको छ । त्यस सडक आयोजनाले आपूर्ति गरेको क्रसर उद्योग पनि बन्द हुँदा आवश्यक पर्ने ढुंगा, गिट्टी र बालुवा ढुवानी रोकिएको छ । सोही कारण उक्त परियोजना विस्तारको काम रोकिन पुगेको थापाले जानकारी दिए ।

नारायण–बुटवल सडक विस्तारको काम के–कसरी अघि बढेको छ र बन्द भएपछि वैकल्पिक व्यवस्था केही गर्न सकिन्छ कि भनेर सडक विभागको टोली अनुगमनमा निस्केको छ ।

‘हामी नारायण–बुटवल खण्डको सडक विस्तारको अवस्था बुझ्न र अनुगमन गर्न जाँदैछौं’ उनले भने, ‘उक्त सडक खण्ड पनि क्रसरकै कारणले बन्द हुने अवस्था रहेको बुझेका छौं,’ उनले भने ।

अवैधानिक क्रसर उद्योग बन्द हुँदा समग्र विकास आयोजनाका काममा प्रत्यक्ष प्रभाव पुग्ने देखिएको छ । गत पुस २० मा गृहमन्त्री रबि लामिछानेको निर्णय अनुसार गृहमन्त्रालयले अवैधानिक क्रसर उद्योग बन्द गराउन ७७ वटै जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी(सीडीओ)लाई निर्देशनसहित पत्रचार गरेको थियो । मन्त्रालयको सोही निर्णयको विरोधमा अबैध क्रसर उद्योगले बैध उद्योगलाई पनि उत्पादन र ढुवानी रोक्न बाध्य बनाएका छन् ।