काठमाडौं– नेकपा एमालका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले अप्रत्याशितरूपमा राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्न प्रस्ताव गरेपछि नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल छलफलमा जुटेका छन् । 

व्यक्तिगत झगडाकै कारण नयाँ पार्टी बनाएर छुट्टिएका नेपाल र ओलीको व्यक्तिगत सम्बन्ध सुमधुर छैन् । तर, राजनीतिक स्वार्थका लागि भए पनि ओली र नेपालले आइतबार एक्ला एक्लै भेटवार्ता गरेका छन् । 

गत आइतबार महाराजगन्जस्थित एक घरमा भएको भेटवार्तामा ओलीले नेपाललाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्न प्रस्ताव गरेको एकीकृत समाजवादीका नेताहरूले बताए । तर, नेपालले भने पार्टीमा सल्लाह गरेर मात्रै ओलीको प्रस्तावबारे जवाफ दिने बताएको एकीकृत समाजवादीका नेताहरुले जानकारी दिए । 

ओलीसँगको भेटमा नेपालले पार्टीमा सल्लाह गर्छु भने पनि उनले पार्टीका केही विश्वासपात्र नेताहरूलाई मात्रै ओलीको प्रस्तावबारे जानकारी गराएका छन् । बरू नेपालले माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष एवं प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग ओलीको प्रस्ताव बारे छलफल गरेका छन् ।

एमाले अध्यक्ष ओलीले शर्तसहित राष्ट्रपति उम्मेदवारको प्रस्ताव गरेपछि नेपाल निर्णयमा पुग्न छलफल गरिरहेको बुझिएको छ । नेपाललाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाएपछि नेकपा एकीकृत समाजवादी भने एमालेमा मिसाउनुपर्ने ओलीको शर्त छ । 

राष्ट्रपति प्रस्तावमा रणनीतिक स्वार्थ 

एमाले अध्यक्ष ओलीले माधव नेपाललाई राष्ट्रपतिको प्रस्ताव गर्नुमा ३ वटा मुख्य स्वार्थ रहेको एकीकृत समाजवादीका नेताहरु बताउँछन् ।

एमालेले आफ्नै उम्मेदवार राष्ट्रपति बन्ने बताउँदै आएको थियो । तर, प्रधानमन्त्री प्रचण्ड एमालेको उम्मेदवारलाई राष्ट्रपति बनाउन तयार छैनन् । एमालेलाई राष्ट्रपति दिँदा ओलीको खास व्यक्ति उम्मेदवार हुने र मुख्य राजनीतिक पदहरुमा एमाले हावी हुने प्रचण्डको बुझाई छ । बरू कांग्रेसलाई राष्ट्रपतिमा सघाउँदा प्रचण्डको सत्ता स्वार्थ पनि सम्बोधन हुन्छ ।

प्रधानमन्त्रीको यस्तो मनस्थिति थाहा पाएका ओलीले आफ्नो उम्मेदवार राष्ट्रपति नबन्ने बुझिसकेका छन् ।

पछिल्ला दिनमा ओली कांग्रेसको उम्मेदवार राष्ट्रपति हुन नदिने र आफुले अघि सारेको व्यक्तिलाई प्रचण्ड र देउवाले अस्वीकार पनि गर्न नसक्ने अवस्था सृजना गर्ने रणनीतिमा लागेका छन् । त्यसका लागि ओलीले देखेको उपयुक्त पात्र माधव नेपाल हुन् ।

ओलीको अर्को स्वार्थ संसदमा ठूलो दलको नेता बन्ने हो । त्यसमा लागि एकीकृत समाजवादीका सांसदलाई एमालेमा मिसाउँदा सजिलो हुन्छ । अहिले संसदमा एमालेका ७९ सांसद छन् । एकीकृत समाजवादीका १० सांसद मिसाउँदा ८९ हुन्छ । जुन कांग्रेसको सांसद संख्या बराबर हो । कोही स्वतन्त्र सांसदलाई पार्टी प्रवेश गराउँदा एमाले संसदको ठूलो दल बन्न सक्छ । संसदको ठूलो दल भएपछि संविधानको धारा–७६ को उपधारा ३ अनुसारको सरकार बन्ने अवस्थामा ओली नै प्रधानमन्त्री बन्न पनि सक्छन् । 

त्यसबाहेक, माधव नेपाललाई राष्ट्रपति बनाएर एकीकृत समाजवादीलाई एमालेमा फर्काउँदा पार्टीभित्र भाग खोज्दै झगडा गर्ने नेता हुँदैनन् भन्ने विश्लेषण पनि ओलीको हुनसक्ने एकीकृत समाजवादीका नेताहरु बताउँछन् । 

तर, माधव नेपाललाई आएको राष्ट्रपतिको प्रस्तावबारे उनले पार्टीलाई जानकारी नगराएका अहिले सबैकुरा अनुमानमा मात्रै रहने एकीकृत समाजावादी एक पदाधिकारीले बताए ।

‘उहाँले (माधव नेपाल) प्रस्ताव आएको बारे पार्टीलाई जानकारी गराउनुभएको छैन् । हामीले छलफल गर्न पाएका पनि छैनौं । सञ्चार माध्यममा आएको विषयका आधारमा अनुमानित कुरा मात्रै गर्न सकिन्छ । पार्टीलाई जानकारी भएपछि मात्रै आधिकारिक कुरा हुन्छ’, एकीकृत समाजवादीका एक पदाधिकारीले भने । 

पार्टी बुझाउनुपर्ने शर्तमा असन्तुष्टि

राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्दा पार्टी एमालेमा समाहित गर्नुपर्ने ओलीको प्रस्ताव भने एकीकृत समाजवादीका नेताहरुले अस्वीकार गरेका छन् । एक जना व्यक्तिलाई कुनै पद दिलाउनको लागि पार्टी नै अर्कोलाई जिम्मा लगाउन नसकिने एकीकृत समाजवादीका एक नेताले बताए । 

‘राष्ट्रपतिमा बार्गेनिङ गर्नका लागि विद्रोह गरेका होइनौं । हिजो गलत करार गरेको व्यक्ति आज राष्ट्रपति पाइयो भन्दैमा सहि हुन सक्दैन । एक जनलाई राष्ट्रपति बनाएर पार्टी चाहिँ केपी ओलीलाई बुझाउने कुरा हुँदैन’, ती पदाधिकारीले भने ।

एमाले अध्यक्ष ओलीले हिजो शत्रु घोषणा गरेको व्यक्ति अहिले उनका लागि कसरी राष्ट्रपति बन्न योग्य भयो भन्ने नै शंकाको विषय रहेको ती नेताले बताए । 

उनले भने, ‘हिजो बालकोटको बार्दलीबाट देशद्रोही र गद्दार घोषणा गरेको व्यक्ति आज एकाएक कसरी राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्न योग्य भयो ? यसमा स्वार्थ र जालझेल छ । त्यसलाई मिहिनरूपमा केलाउनुपर्छ ।’ 

नेपाल उत्साही छन् तर, विश्वस्त छैनन्

केपी ओलीले भेटेरै राष्ट्रपतिको प्रस्ताव गरेपछि माधव नेपालमा उत्साह भने बढेको छ । तर, ओली प्रस्तावप्रति पूर्णरुपमा विश्वस्त नभइसकेको उनी निकट एक नेताले बताए । 

पुस १० मा प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउने सहमति भएपछि राष्ट्रपतिमा माधव नेपालको नाम चर्चामा आएको थियो । तर, एमालेभित्रै उनको नाममा विरोध भएपछि ती हल्ला त्यसै सेलाएका थिए । 

अहिले एमालेको उम्मेदवार राष्ट्रपति नबन्ने अवस्था आएपछि फेरि माधव नेपालको नाम चर्चामा छ ।

हुन त २०७२ मा पनि राष्ट्रपतिमा माधव नेपालको नाम चर्चामा थियो । त्यसबेला नेपालले राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्न इन्कार गरेका थिए । त्यसपछि एमालेले तत्कालिन उपाध्यक्ष विद्यादेवी भण्डारीलाई उम्मेदवार बनाएको थियो ।

ओलीको प्रस्तावपछि नेपालले आफ्नो पार्टीका निकट नेता र प्रधानमन्त्रीसँग राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्ने बारे छलफल गरेका छन् । त्यसबाहेक, मंगलबार साँझ कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँग पनि छलफल गर्ने तय गरेका छन् । तर, आफु नै राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्नेमा नेपाल विश्वस्त नभइसकेको उनी निकट एक नेताले बताए । 

मंगलबार दिउँसो दाङ पुगेका नेपालले अहिले नै आफु राष्ट्रपति बन्नेबारे नसोचेको प्रतिक्रिया दिएका थिए । 

मंगलबार दाङको भालुबाङमा सञ्चारकर्मीहरुसँगको छलफलमा नेपालले राष्ट्रपति बन्न आफूलाई आधिकारिक प्रस्ताव नआएको बताएका थिए । तर, पावर शेयरिङमा आफ्नो पार्टीको पनि भूमिका हुनुपर्ने भन्दै घुमाउरोरुपमा राष्ट्रपति पदमा दावी गरेका थिए । 

‘चाहना राख्ने कुरा बेग्लै हो । मैले नै के गर्ने भन्ने सोचिसकेको छैन । हाम्रो पार्टीले पनि के गर्ने भन्ने निर्णय गरिसकेको छैन । तर, पावर शेयरिङमा हाम्रो पनि भूमिका हुनुपर्छ । सधैं अरुका लागि बलिदान गर्ने कुरा हुँदैन’, दाङमा नेपालले भनेका थिए । राष्ट्रपति चुनावको लागि बृहत् छलफलको आवश्यकता रहेको नेपालले बताएका छन् ।