काठमाडौँ– प्रमुख दलहरुको सत्ता दाउपेचले राष्ट्रपति निर्वाचन थप पेचिलो बनेको छ । आलंकारिक पद भएपनि राष्ट्रपतिमा आफ्नो उम्मेदवार जिताएर सत्ताको बागडोर नियन्त्रणमा प्रमुख दलहरु लाग्दा राष्ट्रपति निर्वाचन थप पेचिलो बनेको हो ।

संसदको सबैभन्दा ठूलो दल नेपाली काँग्रेसले उम्मेदवार खडा गरेर निर्वाचित गर्न चाहेको छ । यस्तै, दोस्रो ठूलो दल नेकपा एमालेले पनि आफ्नो उम्मेदवारलाई नयाँ राष्ट्रपति बनाउन चाहेको छ । काँग्रेस र एमालेको यो रणनीति कार्यान्वयन हुनको लागि निार्णायक देखिएको नेकपा माओवादी केन्द्र राष्ट्रिय सहमतिको राष्ट्रपति भन्दै बेग्लै खालको रणनीतिमा लागेको छ । 

माओवादी भने काँग्रेस र एमालेबीचको यही रस्साकस्सीमा आफूले ५ वर्ष नै सरकारको नेतृत्व गर्ने अवसर निर्माणको पहलमा छ ।

प्रमुख दलहरुको यही राजनीतिक तानातानको कारण राष्ट्रपति निर्वाचन थप पेचिलो बनेको हो । नेकपा एमालेले पुस १० मा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’लाई प्रधानमन्त्री बनाउने बेलामा एमालेले राष्ट्रपति पाउने सहमति भएको दाबी गरिरहेको छ । तर, पुस २६ गते प्रधानमन्त्रीले विश्वासको मत लिने बेलामा नेपाली काँग्रेसले पनि मत दिएको थियो । त्यसैले काँग्रेसको पनि सहमतिमा राष्ट्रपति चयन गरौं भन्ने प्रस्ताव प्रधानन्त्री प्रचण्डको छ । 

प्रधानमन्त्री प्रचण्डले आफ्नो पार्टीलाई राष्ट्रपति दिन आनाकानी गरेको बुझेपछि एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले नेकपा एकीकृत समाजवादी (नेकपा एस) का अध्यक्ष माधवकुमार नेपाललाई राष्ट्रपति बनाउने संकेत गरेका थिए । अध्यक्ष ओलीले नेपाललाई ‘पार्टी विलय गरे सोच्न सकिने’ बताएका थिए ।

नेपाललाई राष्ट्रपतिमा प्रस्ताव गर्दा नेपाली काँग्रेस र माओवादी केन्द्र समस्यामा पर्न सक्ने ओलीको विश्लेषण थियो । किनभने नेपाली काँग्रेस र नेकपा एसले सत्तारुढ गठबन्धनप्रति समान धारणा बनाएका छन् । यस्तै, सरकारको नेतृत्व गरिरहेको नेकपा माओवादी केन्द्र पनि नेकपा एसप्रति सकारात्मक रहेको बताइन्छ ।

तर, ओलीले नेपाललाई राष्ट्रपति बनाउन गरेको संकेतपछि सरकारको नेतृत्व गरिरहेको दल नेकपा माओवादी केन्द्र भने एमालेसँग अझै झस्किएको छ । 

‘नेकपा एसलाई एमालेमा विलय गराउने शर्तमा माधव नेपाललाई राष्ट्रपति बनाउने ओलीको प्रस्ताव देखिन्छ, यसको अन्तर्य के हो भने नेकपा एस मिलेपछि एमाले सबैभन्दा ठूलो दल बन्ने र अहिलेको सरकारलाई जेठभरमा विदा गरेर ओली प्रधानमन्त्री बनिहाल्ने रणनीति हो,’ माओवादी केन्द्रका एक नेताले सिएन नेपालसँग भने ।

अहिलेको सरकार संविधानको धारा ७६ (२) अनुसार निर्माण भएको हो । सो धारा अनुसारका प्रधानमन्त्री पदबाट हटेपछि र सो धारा अनुसार नयाँ सरकार बन्न नसक्ने अवस्था आएपछि संसदको सबैभन्दा ठूलो दलको संसदीय दलको नेता प्रधानमन्त्री हुने संवैधानिक व्यवस्था छ ।

‘नेकपा एसलाई विलय गराएर नेकपा एमालेलाई संसदको सबैभन्दा ठूलो दल बनाउने, त्यसपछि जेठ १५ मा सरकारले ल्याएको बजेट पास नगरेर सरकार हटाउने र ठूलो दलको नेताको हैसियतमा ओली प्रधानमन्त्री बन्ने उनको रोडम्याप देखिन्छ, त्यसैले नेपाललाई राष्ट्रपति बनाउने ओलीको चालप्रति विशेष चनाखो हुन जरुरी छ,’ ती नेताले भने ।

बजेट पारित गर्ने बेलामा नेपाली काँग्रेसले यो सरकार बचाइदिने सम्भावना कम हुने उनले बताए ।

‘काँग्रेसले राष्ट्रपति पाउने आशमा पुस २६ गते विश्वासको मत दिएको हो, राष्ट्रपति पनि नपाउने, सभामुख पनि नपाउने, प्रधानमन्त्री पनि नपाउने, प्रदेशमा पनि केही नपाउने भएपछि काँग्रेसले यो सरकारलाई किन बोकिरहन्छ ? त्यो बेलामा (बजेट पारित गर्ने बेलामा) काँग्रेस विपक्षमा बस्छ, एमालेले भोट दिदैन अनि हाम्रो सरकार ढल्छ,’ ती नेताले भने ।

प्रचण्डको चाहनाः सके देउवा, नसके ओली राष्ट्रपति

माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्ड निकट नेताहरु भने नेपाली काँग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा नै राष्ट्रपतिको उम्मेदवार भए उचित हुने बताउन थालेका छन् । देउवा राष्ट्रपति बने प्रचण्डलाई ४ वर्ष नै सरकार चलाउन सहज हुने र राष्ट्रिय अन्तराष्ट्रिय परिवेश सन्तुलित राख्न पनि सहज हुने उनीहरुको विश्लेषण छ ।

यस्तै, नेपाली काँग्रेसका महामन्त्री गगनकुमार थापा लगायतका युवा नेताहरु पनि देउवालाई राष्ट्रपति बनाउने गृहकार्यमा जुटेका छन् । रामचन्द्र पौडेलभन्दा पनि देउवालाई नै राष्ट्रपति बनाउन सके राजनीतिमा पुस्तान्तरण सहज हुने युवा नेताहरुको विश्लेषण छ ।

यस्तै, माओवादीले एमालेबाट ओली नै राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनेर आए सोच्न सकिने सन्देश प्रचण्ड निकट नेताहरुले ओली निवास बालकोट पुर्याएका स्रोतको दाबी छ ।