काबुल- सन् २०२१ मा तालिबानले अफगानिस्तानमाथि कब्जा जमायो र त्यसबेला देखि यहाँको महिलाको जीवन झन खराब हुदैँ गएको छ । तालिवानी सरकारले केटीहरूलाई विद्यालय जान नदिनेदेखि महिलाको पहिरनसम्बन्धी नियमसम्म धेरै कडा कदम चालेको छ ।
सुरुमा अधिनायकवादी समूहले महिला विद्यार्थीहरूलाई हाई स्कूलमा जान निषेध गरेको थियो, त्यसपछि डिसेम्बर २०२१ मा केटीहरूलाई प्राथमिक विद्यालयमा जान प्रतिबन्ध लगाइ दियो । यी प्रतिबन्धहरूको पश्चिमी सरकारहरू र विश्वभरका मानव अधिकार समूहहरूले व्यापक रूपमा निन्दा गरिरहेका छन ।
तर, तालिवानको शिक्षा प्रतिबन्धको बावजुद ६०० भन्दा बढी अफगान महिला र केटीहरूले यी कट्टरपन्थीहरूको अगाडि झुक्न अस्वीकार गरेका छन्। एबीसी न्यूज (अमेरिकन ब्रोडकास्ट कर्पोरेशन)का अनुसार तालिबान महिलाहरू बिना डर आफ्नो पढाइ पूरा गर्न अहिले पनि व्यस्त छन् । एसआरएके नामक दर्ता नभएको एनजीओ २५ वर्षीय परास्तोले चलाइरहेका छन् । यो एनजीओ भूमिगत छ, जहाँ गोप्य नेटवर्क स्कूल चलाइरहेको छ।
एबीसी न्यूजसँगको अन्तर्वार्तामा पारस्तोले भनेका छन्, ‘काबुलको पतन हाम्रा लागि सजिलो कुरा थिएन, युवा पुस्ताका लागि विशेषगरी शिक्षित र सपना देख्नेहरूका लागि तर अब सबै समाप्त भएको छ । मैले टिभीमा केटीहरू विद्यालयबाट बाहिर निस्केर रोइरहेका थिए र उनीहरूलाई घर फर्कन भनिएको देखेँ। यो विनाशकारी थियो ।’
पारस्तोले भनिन् कि उनी घरमा बसेर यो सबै हेर्न सक्दिनन्, त्यसैले उनले अफगान केटीहरूलाई गोप्य रूपमा आफ्नो अध्ययन जारी राख्न स्कूलहरूको भूमिगत स्कूल खोलिन् । शिक्षकहरूको लागि उसले आफ्ना साथीहरूलाई समावेश गरिन् । एबीसीसँग कुरा गर्दै १६ वर्षीया विद्यार्थीले स्कुल जाँदा आफूलाई खुसी लागेको र आफूले त्यहाँ धेरै समय बिताउन सकोस् भन्ने कामना गरेको बताइन् ।
यद्यपि, तालिवानको नजरमा यी भूमिगत विद्यालयहरू अवैध छन् । सधैं शिक्षक र विद्यार्थीहरू समातिने डर कायमै रहेको छ । तालिबानले कसैको घरभित्र गोप्य विद्यालय सञ्चालन गरिरहेको थाहा पाए, जब उनीहरूले घरको मालिकसँग सोधपुछ गर्न थाले। यो राहतको कुरा थियो कि तालिबान अधिकारीहरूले विद्यालयमा खोजी गर्दा त्यहाँ कुनै विद्यार्थी वा शिक्षक उपस्थित थिएनन् ।
परास्तो भन्छिन्, ‘जब आफू भूमिगत विद्यालयमा आउँदा डराउँछिन् यद्यपि, उनी यो पनि भन्छिन् कि डरमा पर्नु भनेको मर्ने बाटो हो।’ तर, तालिवानले घर खोज्न थालेपछि केही समय विद्यालय बन्द गर्नुपरेको परस्तोले बताए । यदि यो विद्यालय बन्द भयो भने यी बालिकाको विवाह गर्न बाध्य हुने परस्तोले बताइन ।
सानै उमेरमा विवाह भएका कारण बच्चा जन्माउँदा उनको ज्यान जान सक्छ । यहाँ कुनै पनि क्लिनिकको पहुँच छैन। सीमित स्रोतसाधनका कारण भूमिगत विद्यालय लामो समयसम्म सञ्चालन गर्न नसकिएको परस्तोले बताए । धेरै विद्यालयहरूमा विद्यार्थीहरूलाई अध्ययन गर्दा न्यानो राख्न बिजुली छैन, र धेरै शिक्षकहरूले तलब बिना काम गर्छन् ।
