काठमाडौँ - युक्रेनले आफ्नो देशबाट युरोपेली संघका देशहरुलाई जाने रुसी ग्यासको आपूर्ति बन्द गरेको छ । यो यस क्षेत्रमा ग्यास आपूर्तिको पुरानो प्रणाली थियो, जुन अहिले समाप्त भएको छ ।

युक्रेनको ग्यास ट्रान्जिट अपरेटर नाफ्टोगाज र रुसको ग्याजप्रोमबीच भएको पाँच वर्षे सम्झौता सकिएपछि यो आपूर्ति बन्द भएको हो । युक्रेनले पनि युरोपेली संघलाई तयारीका लागि एक वर्षको समय दिएको थियो ।

युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले यसअघि आफ्नो देशले रुसलाई 'हाम्रो रगतबाट अर्बौं कमाउन' अनुमति नदिने बताएका थिए । यसैबीच, पोल्याण्ड सरकारले यो रुसविरुद्धको अर्को जित भएको बताएको छ । युरोपेली आयोगले यो परिवर्तनका लागि युरोपेली युनियनले तयारी गरेको र धेरैजसो देशले यसलाई सामना गर्न सक्षम रहेको बताएको छ ।

३३ वर्ष पुरानो बाटो बन्द

रुसले अझै पनि हंगेरी, टर्किए र सर्बियालाई ब्ल्याक सी (कालो सागर) पार गर्ने टर्कस्ट्रीम पाइपलाइनमार्फत ग्यास पठाउन सक्छ । रुसी कम्पनी ग्याजप्रोमले स्थानीय समय अनुसार बुधबार बिहान ८ बजेदेखि युक्रेन हुँदै ग्यास निर्यात बन्द भएको पुष्टि गरेको छ ।

रुसले सन् १९९१ देखि युक्रेन हुँदै युरोपलाई ग्यास आपूर्ति गर्दै आएको छ । युक्रेन मार्फत ग्यास आपूर्तिमा रोकले इयुमा सस्तो रूसी ग्यासको युगको अन्त्यको संकेत गर्दछ ।

युक्रेनको यो निर्णयबाट स्लोभाकिया सबैभन्दा बढी प्रभावित भएको छ तर युरोपेली आयोगले नयाँ अवस्थाको प्रभाव निकै सीमित हुने जनाएको छ । आयोगले यसको श्रेय सावधानीपूर्वक गरेको योजना र वैकल्पिक आपूर्ति व्यवस्थालाई दिएको छ । यद्यपि, सम्पूर्ण युरोपको लागि यसको रणनीतिक र प्रतीकात्मक प्रभाव ठूलो छ । रुसले अहिले एउटा महत्त्वपूर्ण बजार गुमाएको छ, तर रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युरोपेली संघका देशहरूले सबैभन्दा बढी क्षति बेहोर्ने बताएका छन् ।

सन् २०२२ मा युक्रेनमा रुसी आक्रमण सुरु भएपछि युरोपेली संघले रुसबाट ग्यास आयातमा उल्लेख्य कमी गरेको थियो । तर पूर्वी युरोपका धेरै सदस्य देशहरू अझै पनि धेरै हदसम्म रूसी आपूर्तिमा निर्भर छन्, जसले रूसलाई प्रत्येक वर्ष लगभग ५.२ बिलियन कमाउँछ ।

तथ्यांकअनुसार सन् २०२३ मा युरोपेली संघले आयात गरेको ग्यासमा रुसी ग्यासको अंश १० प्रतिशतभन्दा कम थियो भने २०२१ मा यो अंश ४० प्रतिशत थियो । तर स्लोभाकिया र अस्ट्रिया लगायत धेरै इयु देशहरूले अझै पनि रूसबाट ठूलो मात्रामा ग्यास आयात गरिरहेका छन् ।

स्लोभाकियाले युक्रेनलाई दियो चेतावनी

अस्ट्रियाको ऊर्जा नियामकले कुनै समस्या नहुने भएका छन् किनभने यसमा विभिन्न स्रोत र भण्डारहरू रहेका छन् । तर युक्रेनको निर्णयले पहिले नै स्लोभाकियासँग गम्भीर तनाव सिर्जना गरेको छ । यो देश अहिले युरोपेली संघमा रुसी ग्यास पठाउने मुख्य स्रोत हो । यसले अस्ट्रिया, हंगेरी र इटालीमा ग्यास पुर्‍याउन ट्रान्जिट शुल्क लिन्छ । पुटिनसँग वार्ता गर्न स्लोभाकियाका प्रधानमन्त्री रोबर्ट फिको अचानक मस्को पुगेका छन् । उनले शुक्रबार युक्रेनको बिजुली आपूर्ति बन्द गर्ने धम्की समेत दिएका छन् ।

युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले फिकोले पुटिनलाई युद्धको लागि रकम र युक्रेनलाई कमजोर पार्न मद्दत गरेको आरोप लगाए ।

तर, पोल्याण्डले स्लोभाकियाबाट विद्युत आपूर्ति बन्द गरेको अवस्थामा युक्रेनलाई सहयोगको प्रस्ताव गरेको छ । यी बिजुलीको आपूर्ति युक्रेनका लागि अत्यावश्यक छ, जसको पावर प्लान्टहरू नियमित रूपमा रूसद्वारा आक्रमण गरिन्छ।