काठमाडौं– ९० को दशकमा पूरा भारत र बलिउडसहित पाकिस्तानमा समेत राज गरेका अन्डरवर्ल्ड डन दाउद इब्राहिम आतंकवादसँग जोडिने नाम पनि हो। 

नेपालका कतिपय पाँचतारे होटलमा खुलेका क्यासिनोमा उनको लगानी रहेको बताइने गरिएको थियो। उनीसँग सम्बन्ध राखेका कारणले नै दिल शाहबेग सांसद हुँदा नै नेपालमा हत्या गरिएका थिए भने सञ्चार उद्यमी जमिम शाहको हत्याको कारण दाउदसँगको सम्बन्ध रहेको भन्ने बताइएको थियो। 

खासगरी भारतीय सञ्चार माध्यमले यस्तो चर्चा गरेका थिए। 

दाउद इब्राहिम कासकर दक्षिण एसियामा अपराध र आतंकवादको पर्याय मानिन्छ। 

भारतको मोस्ट वान्टेड सूचीमा रहेका दाउद १९९३ को मुम्बई बम विस्फोटका मुख्य योजनाकार मानिन्छन्। 

भारतबाट पलायन भई पाकिस्तानमा शरण लिएका दाउदसँग नेपालसँग पनि सम्बन्ध रहेको चर्चा समय–समयमा हुँदै आएको छ। 

तर, यो सम्बन्धमा तथ्य, अनुमान, र षड्यन्त्रका कथाहरू मिसिएको देखिन्छ।

१. नेपाललाई ट्रान्जिट प्वाइन्टको रूपमा प्रयोग गर्ने आरोप
दाउद इब्राहिमले १९८० र १९९० को दशकमा आफ्नो अवैध धन्दा सञ्चालन गर्न नेपाललाई ट्रान्जिट प्वाइन्टका रूपमा प्रयोग गरेको आरोप लाग्दै आएको छ। भारत र नेपालबीच खुला सिमाना भएका कारण दाउदको गिरोहले नेपाललाई सुन तस्करी, लागूऔषध व्यापार, र नकली भारतीय मुद्रा छिराउनका लागि प्रयोग गरेको बताइन्छ।

नेपालको तस्करी मार्ग दक्षिण एसियामा अवैध कारोबारका लागि प्रमुख रहेको छ। दाउदको गिरोहले काठमाडौं, विराटनगर, र वीरगञ्जजस्ता सीमावर्ती क्षेत्रलाई आफ्नो गतिविधिका लागि आधार बनाएको भनाइ छ।

२. काठमाडौंमा दाउदको उपस्थितिको हल्ला
१९९० को दशकमा दाउद इब्राहिम काठमाडौंमा आफ्नो आपराधिक साम्राज्य चलाउन सक्रिय रहेको बताइन्छ। केही रिपोर्टहरूले दाउदले काठमाडौंका केही प्रभावशाली व्यापारी र स्थानीय गिरोहहरूसँग सम्बन्ध बनाएको उल्लेख गरेका छन्। यसका अतिरिक्त, उनीसँग काठमाडौंमा स्थायी सम्पत्ति रहेको र नेपाली नागरिकतासमेत लिएको दाबी गरिएको थियो।

नेपालको राजनीतिक अस्थिरता र कमजोर सुरक्षा संरचनाको फाइदा उठाउँदै दाउदले नेपाललाई आफ्नो सुरक्षित आश्रयस्थलका रूपमा प्रयोग गरेको हुन सक्ने धेरैको धारणा छ।

३. नकली भारतीय मुद्राको नेटवर्क
नेपाललाई नकली भारतीय मुद्रा छिराउन प्रमुख मार्गको रूपमा प्रयोग गरिएको बताइन्छ। दाउद इब्राहिमको डी–कम्पनीले पाकिस्तानमा छापिएको नकली भारतीय मुद्रा नेपालमार्फत भारत पठाउने गरेको आरोप छ। नेपाल–भारत खुला सिमाना र कमजोर निगरानी प्रणालीका कारण यस्तो गतिविधि सम्भव भएको हो।

भारतीय सुरक्षा निकायले नेपालमार्फत नकली भारतीय मुद्रा छिरेको पुष्टि गर्दै आएका छन्। यसमा दाउदको संलग्नता रहेको अनुमान बलियो छ।

४. राजनीतिक संरक्षणको आरोप
दाउदसँग नेपालका केही प्रभावशाली नेताहरू र व्यापारीहरूसँग सम्बन्ध रहेको आरोपसमेत लाग्दै आएको छ। उनीहरूको समर्थनका कारण दाउदको नेटवर्कले नेपालमा सजिलै काम गर्न सकेको हुन सक्ने बताइन्छ। यद्यपि, यसबारेमा ठोस प्रमाण भने सार्वजनिक भएको छैन।

५. महाभूकम्प र राहतमा दाउदको नाम
नेपालमा महाभूकम्प आएपछि दाउद इब्राहिमले राहत सामग्री र सहयोगमार्फत नेपालमा आफ्नो उपस्थितिलाई सुदृढ गर्न खोजेको चर्चा भएको थियो। भारतमा यसबारे व्यापक रिपोर्ट प्रकाशित भए पनि नेपाली अधिकारीहरूले यसको पुष्टि गरेका छैनन्।

६. नेपाल प्रहरीको कारबाही
नेपाल प्रहरीले दाउद इब्राहिमसँग सम्बन्धित गिरोहका केही सदस्यहरू पक्राउ गरेको बताइएको छ। सन् २००१ मा काठमाडौंमा भारतको सहयोगमा भएको एउटा अपरेशनमा दाउदको नेटवर्कमा आबद्ध भएको आशंकामा केही व्यक्तिहरू पक्राउ परेका थिए। तर, दाउद स्वयम् नेपालमा रहेको ठोस प्रमाण फेला परेन।

७. दाउद र पाकिस्तानको सम्बन्ध
दाउद इब्राहिम पाकिस्तानको कराचीमा रहेको मानिन्छ। पाकिस्तानले दाउदलाई सहयोग गर्दै नेपाल र भारतमा उसको आपराधिक गतिविधिलाई सहज बनाएको आरोप भारतले पटक–पटक लगाएको छ। यस संदर्भमा, पाकिस्तानले दाउदलाई नेपालसँग जोडेर आफ्नो नेटवर्क विस्तार गर्न उपयोग गरेको हुनसक्ने भनाइ छ।

८. नेपालमा दाउदको प्रभावको वास्तविकता
नेपालमा दाउद इब्राहिमसँग जोडिएका धेरै हल्ला भए पनि यो विषयमा प्रमाणित तथ्यहरू सीमित छन्। नेपालका सुरक्षा निकायले दाउदको प्रत्यक्ष संलग्नता वा उपस्थितिको पुष्टि गरेका छैनन्। यद्यपि, दाउदको आपराधिक नेटवर्कका कारण नेपाललाई ट्रान्जिट प्वाइन्टका रूपमा प्रयोग गरिन सक्ने सम्भावनालाई नकार्न सकिँदैन।

९. दाउदसँग सम्बन्धित विवादहरू
नेपालको सञ्चारमाध्यममा दाउदसँग सम्बन्धित विवाद समय–समयमा चर्चामा आउने गर्छन्। उदाहरणका लागि, काठमाडौंमा दाउदको सम्पत्ति रहेको हल्ला, भारतीय खुफिया एजेन्सीको नेपालमा अपरेशन, र दाउदका निकटस्थ व्यक्तिहरूको नेपाल यात्रा जस्ता विषयहरूले समय–समयमा चर्चा पाएका छन्।

१०. दाउद इब्राहिम र भविष्यको चुनौती
नेपालको भौगोलिक स्थिति र खुला सिमाना भएका कारण अन्तर्राष्ट्रिय आपराधिक गतिविधि रोक्न चुनौतीहरू रहँदै आएका छन्। दाउदको नेटवर्कले यस क्षेत्रलाई अझै पनि उपयोग गर्न सक्ने जोखिमका कारण नेपाल–भारत सहकार्य अझ सुदृढ बनाउनु आवश्यक देखिन्छ।

दाउदको नेपालसँगको नाता ओपन सेक्रेट जस्तो छ। खुला सीमा भएका कारण दुबईबाट नेपाल र सीमाबाट भारतसम्म अपराधको लहरो गाँस्ने काममा उनी सक्रिय रहेको भन्ने ठानिन्छ।