काठमाडौं– यसै साता अमेरिकाको ह्वाइट हाउसमा राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्प र उपराष्ट्रपति जेडी भान्सले हुर्मत लिनेगरी संवाद गरिएका पात्र हुन् भोलोदीमीर जेलेन्स्की।

उनी रसियाको आक्रमणका कारण थिलथिलो बनिरहेको युक्रेनमा लोकप्रिय मतले निर्वाचित राष्ट्रपति हुन्। तर, रसियाको आक्राणका कारण एकातिर थलिएका छन् भने अमेरिकामा ट्रम्पको उदयसँगै थप संकटको सामना गरिरहेका छन्। 

यद्यपि युरोपका अन्य मुलुकले उनलाई सहयोग गरिरहेका छन्। सहयोगका निम्ति अपिल समेत गरिरहेका छन्। 

यो जटिल मोडको राजनीतिक र कुटनीतिक सामना गरिरहेका जेलेन्स्कीको वर्तमान घोचक भए पनि उदय रोचक थियो। 

जेलेन्स्की २५ जनवरी १९७८ मा युक्रेनको क्रिभी रिहमा जन्मिए। एक युक्रेनी अभिनेता र हास्य कलाकार हुन् जो २०१९ मा युक्रेनको राष्ट्रपति निर्वाचित भएका थिए। 

यद्यपि उनी राजनीतिक रूपमा नयाँ थिए। जेलेन्स्कीको भ्रष्टाचार विरोधी मञ्चले उनलाई व्यापक समर्थन जुटाउन सहयोग मिलेको थियो। 

उनको महत्त्वपूर्ण अनलाइन फलोअर्सले ठोस चुनावी आधारमा रूपान्तरित भया। उनले २०१९ को राष्ट्रपति चुनावको दोस्रो चरणमा पेट्रो पोरोशेन्कोलाई पराजित गर्दै भारी विजय हासिल गरे। 

युक्रेनमा रूसी आक्रमणको समयमा राष्ट्रपति जेलेन्स्कीको नेतृत्वले उनलाई विश्वव्यापी प्रशंसा दिलायो।

जेलेन्स्कीको जन्म दक्षिणी युक्रेनको औद्योगिक महानगर क्रिभी रिहमा यहूदी आमाबाबुबाट भएको थियो। 

जब उनी सानो थिए, उनको परिवार चार वर्षको लागि मंगोलियाको एर्डेनेटमा सरेको थियो र त्यसपछि क्रिभी रिह फर्कियो जहाँ जेलेन्स्कीले स्कूलमा प्रवेश गरे। 

युक्रेनको निप्रोपेट्रोभस्क क्षेत्रका धेरै मानिसहरू जस्तै, उनी पनि रूसी भाषीको रूपमा हुर्केका थिए तर उनले युक्रेनी र अंग्रेजी दुवैमा धाराप्रवाह पनि हासिल गरे। 

१९९५ मा उनी किभ राष्ट्रिय आर्थिक विश्वविद्यालयको स्थानीय क्याम्पस क्रिभी रिह आर्थिक संस्थानमा प्रवेश गरे र २००० मा उनले कानूनको डिग्री हासिल गरे।

जेलेन्स्कीलाई कानून अभ्यास गर्ने इजाजतपत्र दिइएको भए पनि, उनको करियर पहिले नै फरक दिशामा गइसकेको थियो। 

१९९७ मा उनको प्रदर्शन समूह, क्वार्टल ९५ मध्य क्रिभी रिहमा रहेको छिमेक जहाँ जेलेन्स्कीले आफ्नो बाल्यकाल बिताए।

‘क्लब अफ द फनी एण्ड इन्भेन्टिभ पिपल’को टेलिभिजन फाइनलमा देखा परेका उनी लोकप्रिय इम्प्रोभाइजेशनल कमेडी प्रतियोगिता थियो।

जेलेन्स्की र क्वार्टल ९५ केभीएनमा नियमित भए र तिनीहरू २००३ सम्म कार्यक्रममा देखा परे। त्यसवर्ष जेलेन्स्कीले स्टुडियो क्वार्टल ९५ को सह–स्थापना गरे जुन एक उत्पादन कम्पनी हो जुन युक्रेनको सबैभन्दा सफल र प्रचलित मनोरञ्जन स्टुडियोहरू मध्ये एक बन्यो।

जेलेन्स्कीले कम्पनीको स्थापनादेखि २०११ सम्म स्टुडियो क्वार्टल ९५ को कलात्मक निर्देशकको रूपमा सेवा गरे। उनलाई युक्रेनी टेलिभिजन च्यानल इन्टर टिभीको सामान्य निर्माताको रूपमा नियुक्त गरिएको थियो।

जेलेन्स्कीले २०१२ मा इन्टर टिभी छोडे, र त्यही वर्षको अक्टोबरमा उनले र क्वार्टल ९५ ले युक्रेनी नेटवर्क १+१ सँग संयुक्त उत्पादन सम्झौता गरे। 
त्यो नेटवर्क युक्रेनका सबैभन्दा धनी व्यक्तिहरू मध्ये एक इहोर कोलोमोइस्कीको स्वामित्वमा थियो। 

राजनीतिमा प्रवेश गर्ने आफ्नो मनसाय घोषणा गर्दा जेलेन्स्की र कोलोमोइस्की बीचको सम्बन्ध छानबिनको विषय बन्यो। 

यस अवधिमा टेलिभिजनमा काम गर्नुको अतिरिक्त, जेलेन्स्की धेरै फिचर फिल्महरूमा देखा परिसकेका थिए। जसमा ऐतिहासिक प्रहसन रझेभ्स्की भर्सेस नेपोलियन (२०१२) र रोमान्टिक कमेडी ८ फस्र्ट डेट्स (२०१२) र ८ न्यू डेट्स (२०१५) समावेश छन्।

२०१३ मा जेलेन्स्की कलात्मक निर्देशकको रूपमा क्वार्टल ९५ मा फर्किए तर उनको मनोरञ्जन करिअर चाँडै नै युक्रेनको राजनीतिक परिदृश्यलाई हल्लाउने भूकम्पीय घटनाहरूसँग मिल्न थाल्यो। 

फेब्रुअरी २०१४ मा युक्रेनी राष्ट्रपति भिक्टर यानुकोभिचको सरकार महिनौंको लोकप्रिय विरोध पछि ढालियो र मे अर्बपति पेट्रो पोरोशेन्को युक्रेनको राष्ट्रपति निर्वाचित भए। 

पूर्वी युक्रेनमा रूसी समर्थित विद्रोह चर्किरहेको र सरकारमाथिको जनताको विश्वासलाई कमजोर बनाउने स्थानीय भ्रष्टाचारको साथ पोरोशेन्कोले सामान्य सुधारहरू लागू गर्न पनि संघर्ष गरे। 

यो पृष्ठभूमिमा अक्टोबर २०१५ मा १+१ मा सर्भेन्ट अफ द पिपलको प्रिमियर भयो। जेलेन्स्कीलाई भासिली गोलोबोरोडकोको रूपमा कास्ट गरिएको थियो जो एक जना हरेक व्यक्तिको इतिहास शिक्षक हुन्। 

एक विद्यार्थीले आधिकारिक भ्रष्टाचारविरुद्ध भावुक र अपवित्र भाषण दिँदै गरेको फिल्म बनाएपछि इन्टरनेटमा भाइरल घटना बन्यो। यो कार्यक्रम ठूलो हिट भयो, र युक्रेनको राष्ट्रपति पदमा गोलोबोरोडकोको असम्भव बाटोले जेलेन्स्कीको लागि रोडम्याप बन्न पुग्यो। 

त्यो कदमको अपेक्षामा, २०१८ मा क्वार्टल ९५ ले युक्रेनमा सर्भेन्ट अफ द पिपललाई आधिकारिक रूपमा राजनीतिक दलको रूपमा दर्ता गरेको थियो।

युक्रेनी अर्थतन्त्र ठप्प भएको र पोरोशेन्कोको स्वीकृति मूल्याङ्कन एकल अंकमा पुगेको अवस्थामा, २०१९ को राष्ट्रपति चुनाव २०१४ को प्रतिस्पर्धाको पुनरावृत्ति हुने सम्भावना देखिन्थ्यो। जसमा राष्ट्रपति ओरेन्ज रिभोलुसनका दिग्गज युलिया टिमोशेन्कोको सामना गर्दै थिए।

यसको सट्टा, तीन दर्जन भन्दा बढी उम्मेदवारहरूले दौडमा प्रवेश गरे र जेलेन्स्की आफ्नो उम्मेदवारी घोषणाको क्षणदेखि नै लगभग अग्रपंक्तिमा देखिन थाले। 

त्यो घोषणा डिसेम्बर ३१, २०१८ मा १+१ मा गरिएको थियो, जसले पोरोशेन्कोको वार्षिक नयाँ वर्षको सम्बोधनलाई अगाडि बढायो। 

उत्तेजक कदमले जेलेन्स्कीको अभियानमा १+१ मालिक कोलोमोइस्कीको संलग्नताको बारेमा प्रश्न उठायो। कोलोमोइस्की, पहिले पोरोशेन्कोका कट्टर सहयोगी, जुन २०१७ देखि स्व–निर्वासनमा बस्दै आएका थिए। जब पोरोशेन्कोले कोलोमोइस्कीले सह–स्थापना गरेको वित्तीय संस्था प्राइभ्याटबैंकलाई राष्ट्रियकरण गरे। 

कोलोमोइस्कीमाथि युक्रेनको सबैभन्दा ठूलो ऋणदाता प्राइभ्याटबैंकबाट अर्बौं डलर चोरी गरेको आरोप लगाइएको थियो र युक्रेनी सरकारलाई “असफल हुन नसक्ने धेरै ठूलो’’ कम्पनीलाई टिकाइराख्न ५.६ अर्ब डलरभन्दा बढी रकम लगानी गर्न बाध्य पारिएको थियो।

अप्रिल २१, २०१९ मा जेलेन्स्की युक्रेनको राष्ट्रपतिमा ७३ प्रतिशत मतका साथ निर्वाचित भए। 

राष्ट्रपति निर्वाचित भएपछि उनले आफ्नो पहिलो विदेश नीति चुनौतीको सामना गर्न पुगे जब रसियाका राष्ट्रपति भ्लादिमीर पुटिनले युद्धग्रस्त पूर्वी युक्रेनको पृथकतावादी–नियन्त्रित क्षेत्रहरूमा युक्रेनी नागरिकहरूलाई रूसी राहदानी प्रस्ताव गर्ने आफ्नो निर्णयको घोषणा गरे। 

त्यहाँ रूसी–समर्थित हाइब्रिड युद्ध पाँचौं वर्षमा प्रवेश गरिरहेको थियो र लाखौं युक्रेनीहरू द्वन्द्वबाट विस्थापित भएका थिए।

उनको चुनौती नै त्यहिँबाट जारी थियो। अमेरिकीलगायत पश्चिमा मुलुकले जेलेन्स्कीलाई सैन्य सहयोग गर्दै रसियासँगको प्रतिवादमा सघाइरहेका थिए। तर, उनको चुनौतीचाहिँ ट्रम्पको उदयपछि थप बलियो बनिरहेको छ।