अत्याधिक खर्च गर्दा पनि एनएसएलमा छैन चहलपहल

काठमाडौ - नेपाल सुपर लिग (एनएसएल) नेपालको पहिलो फ्रेन्चाइज फुटबल लिगको रूपमा सन् २०२१ मा सुरु भएको थियो। यो लिगले नेपाली फुटबलको परिदृश्यमा नयाँ आयाम थप्ने र खेलको स्तर उकास्ने ठूलो आशा बोकेर आएको थियो। सुरुका दिनहरूमा एनएसएलले दर्शक र फुटबल प्रेमीहरूमा निकै उत्साह र क्रेज सिर्जना गरेको थियो।

फ्रेन्चाइज मोडलमा आधारित यो लिगले निजी लगानी, व्यावसायिक व्यवस्थापन र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको प्रतिस्पर्धा ल्याउने सपना देखाएको थियो। तर, सन् २०२५ मा तेस्रो संस्करण चलिरहँदा यो लिगको लोकप्रियता र दर्शकको चासोमा उल्लेखनीय कमी आएको देखिन्छ।

काठमाडौँको दशरथ रंगशालामा खेलहरू आयोजना भइरहेका छन्, तर स्टेडियमका प्यारापिटहरू प्रायः खाली रहन थालेका छन्। ठूलो लगानी र भव्यताको बाबजुद दर्शकको उपस्थिति न्यून हुनुले एनएसएलको दीर्घकालीन भविष्य र यसको प्रभावकारितामाथि गम्भीर प्रश्नचिन्ह खडा भएको छ।

एनएसएलको एउटा टिमले एक सिजनभरमा औसतमा २.५ करोडदेखि ३ करोड रुपैयाँसम्म खर्च गर्ने गरेका छन्  । यो रकमलाई प्रति म्याचको आधारमा हिसाब गर्दा एउटा टिमको खर्च ४० देखि ५० लाख रुपैयाँ पर्न आउँछ।

जब दुई टिमबीचको खेल हुन्छ, दुवै टिमको संयुक्त खर्च जोड्दा एउटा म्याचको कुल लागत करिब १ करोड रुपैयाँसम्म पुग्छ। यो खर्च 'ए' डिभिजन लिगको तुलनामा निकै ठूलो छ। 'ए' डिभिजन लिगमा टिमहरूले एक सिजनमा औसतमा १ देखि १.५ करोड रुपैयाँ मात्र खर्च गर्छन्, जुन एनएसएलको खर्चको तुलनामा आधाभन्दा पनि कम हो।

यो ठूलो आर्थिक अन्तरले एनएसएललाई नेपालको सबैभन्दा महँगो फुटबल लिगको रूपमा स्थापित गरेको छ, तर यो खर्चको प्रतिफल दर्शकको संलग्नता र लिगको लोकप्रियतामा देखिएको छैन।

विदेशी खेलाडी र ठूलो लगानी

एनएसएलको खर्चको ठूलो हिस्सा विदेशी खेलाडीहरूमा केन्द्रित छ। सन् २०२५ को तेस्रो संस्करणमा क्लबहरूले ब्राजील, फ्रान्स, घाना, नाइजेरिया, अमेरिका, जापानजस्ता देशहरूबाट खेलाडीहरू भित्र्याएका छन्। यी अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडीहरूको प्रतिभा र अनुभवले लिगको गुणस्तर बढाउने अपेक्षा गरिएको थियो, तर यसको आर्थिक बोझ पनि उत्तिकै ठूलो छ। एउटा क्लबले विदेशी खेलाडीहरूको तलब, सुविधा र अन्य व्यवस्थापनमा मात्रै ६० देखि ७० लाख रुपैयाँसम्म खर्च गरेको अनुमान छ।

यो रकम नेपाली खेलाडीहरूको तुलनामा निकै उच्च हो, जसले स्थानीय खेलाडीको विकासमा लगानीको सट्टा बाहिरी प्रतिभामा निर्भरता बढाएको देखिन्छ।

विदेशी खेलाडीको खर्चबाहेक, लिगको व्यवस्थापन र सञ्चालनमा पनि ठूलो रकम खर्च हुन्छ। काठमाडौँका सुविधा सम्पन्न होटलहरूमा खेलाडी र अफिसियलहरूलाई राख्ने, उच्चस्तरीय प्रशिक्षण सुविधा उपलब्ध गराउने, यातायातको व्यवस्था गर्ने र अन्य प्रशासनिक कार्यहरूमा लाखौँ रुपैयाँ खर्च हुने गरेको छ। 

यस्तो भव्य लगानीले लिगलाई आर्थिक रूपमा भव्य बनाए पनि, दर्शकको न्यून उपस्थिति र घट्दो क्रेजले यो लगानीको औचित्यमाथि प्रश्न उठाएको छ।