पानी विवादमा मेक्सिकोलाई भन्सार कर लगाउने ट्रम्पको धम्की

अमेरिका - अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार मेक्सिकोलाई विवादास्पद दशकौं पुरानो सन्धिअन्तर्गत टेक्सासलाई थप पानी उपलब्ध नगरेसम्म व्यापारमा ‘बढ्दो परिणाम’ हुने धम्की दिएका छन् ।

‘मेक्सिकोले टेक्सासका किसानहरूबाट पानी चोरिरहेको छ र गत वर्ष पानीको अभावका कारण टेक्सासको एकमात्र चिनी मिल बन्द भयो’, ट्रम्पले आफ्नो ट्रुथ सोसल प्लेटफर्ममा पोस्ट गरे । मेक्सिकोले सन् १९४४ को सम्झौता उल्लङ्घन गरिरहेको उनले दाबी गरे । उक्त सन्धिअन्तर्गत संयुक्त राज्य अमेरिकाले कोलोराडो नदीबाट रियो ग्रान्डेबाट बग्ने पानीको बदलामा पानी बाँड्छ, जुन दुई देशबीचको सीमानाको हिस्सा हो ।

‘मेक्सिकोले सन्धिको सम्मान नगरेसम्म हामी भन्सार कर र सम्भवतः प्रतिबन्धहरू सहितका परिणामहरू बढाइरहनेछौँ’, ट्रम्पले लेखेका छन् । दुई देशको सीमा र पानी आयोगका अनुसार वर्तमान सन्धि चक्र अक्टोबरमा समाप्त हुँदैछ र मेक्सिकोले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई एक अर्ब ५५ करोड घनमिटरभन्दा बढी पानी दिनु पर्नेछ ।

मेक्सिकोकी राष्ट्रपति क्लाउडिया सेनबामले बिहीबार आफ्नो सरकारले चलिरहेको खडेरीको अवस्थामा ‘पानीको उपलब्धताको हदसम्म’ सन्धिको पालना गरिरहेको बताए । आफ्नो सरकारले अमेरिकी विदेश मन्त्रालयलाई ‘व्यापक प्रस्ताव’ पठाएको उनले सोसल मिडिया प्लेटफर्म एक्समा एक पोस्टमा भने । ‘म विश्वस्त छु कि अन्य मामिलाहरूमा जस्तै एउटा सहमतिमा पुग्नेछ ।’

वासिङ्टनले मार्च २० मा मेक्सिकोले पहिलो पटक पानीको विशेष वितरणका लागि गरेको अनुरोधलाई अस्वीकार गरेको बताएको थियो । मेक्सिकोले रियो ग्रान्डे बेसिनमा दुई दशकको खडेरीका कारण आफ्नो डेलिभरी ढिलो भएको बताएको छ। यद्यपि अमेरिकी किसान र सांसदहरूले उनीहरूको दक्षिणी छिमेकीले प्रत्येक पाँच वर्षको वितरण चक्रको अन्त्यसम्म प्रतीक्षा गरेको र पछिल्लो अवधिमा छोटो भइरहेको गुनासो गरेका छन् ।

दुई देशले नोभेम्बरमा दक्षिणी अमेरिकी राज्यहरूमा पानीको अभाव रोक्ने उद्देश्यले मेक्सिकोबाट नदीको पानीको अधिक भरपर्दो वितरण गर्ने सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए । सन्धिको पालना गर्ने मेक्सिकोको प्रयासले विगतमा नागरिक अशान्ति निम्त्याएको छ । सन् २०२० मा उत्तरी राज्य चिहुआहुआका किसानहरूले संयुक्त राज्य अमेरिकामा जलाशयबाट पानी आपूर्ति गर्नबाट सरकारलाई रोक्न बाँध कब्जा गरेका थिए, जसले प्रदर्शनकारीहरू र नेसनल गार्डबीच झडप हुँदा एक व्यक्तिको मृत्यु भएको थियो । रासस